اصطلاحات حوزه سنگ

قبل از مراجعه به بازار سنگ، زمانی را برای مطالعه این مقاله در نظر بگیرید. در این مطلب تمام اصطلاحات حوزه سنگ را شرح خواهیم داد. پس از مطالعه این مقاله هرگز از شنیدن اسامی ناشناخته در بازار سنگ متعجب نمی‌شوید. زمانی که به عنوان خریدار می‌دانید به چه نوع سنگ یا خدماتی نیاز دارید، فروشنده یا تامین کننده نیز، سنگی با خصوصیات موردنیاز شما را تامین خواهند کرد. در ادامه اصطلاحات صنعت سنگ را در 5 دسته‌بندی از نظر اندازه سنگ، فرآوری و اجرا، دستگاه‌های برش، ساختار سنگ و انواع سنگ شرح می‌دهیم.

اصطلاحات مرتبط با اندازه سنگ

برای تکمیل کدام بخش از ساختمان به سنگ نیاز دارید؟ سنگ‌ها از نظر اندازه در بازار اسم‌های متفاوتی دارند. در ادامه شما را با اصطلاحاتی آشنا می‌کنیم که در صنعت سنگ برای اشاره به ابعاد سنگ به کار برده می‌شوند:

• کوپ سنگ (Stone blocks)؛
• سنگ لاشه (Stone carcass)؛
• سنگ قواره؛
• سنگ پلاک یا سنگ طولی (Stone plaque)؛
• سنگ اسلب (Slab stone)؛
• سنگ گلدانی؛
• سنگ مالون یا باد بُر (Stone malone)؛
• سنگ ورقه‌ای؛
• سنگ کوهی؛
• شمش (Stone lngots)؛
• سنگ تایل یا سنگ بریده (Stone tiles)؛
• سنگ حکمی؛
• سنگ پله؛
• سنگ بادکوبه؛
• سنگ کوبیک یا کیوبیک (Cubic stone)؛
• فرشی؛
• سنگ گیوتین یا آنتیک یا قیچی (Stacked stone)؛
• ریزه بار؛
• درپوش سنگی؛
• جداول سنگی.

در ادامه در می‌یابید که هر یک از این اصطلاحات برای اشاره به چه ابعادی از سنگ به کار برده می‌شوند:

کوپ سنگ (Stone blocks):

کوپ سنگ قطعه بسیار بزرگی از سنگ خام است که از معادن استخراج می‌شود. این سنگ معمولا به شکل مربع یا مستطیل برای برش به ابعاد کوچک‌تر راهی کارخانه می‌شود؛ البته ممکن است کوپ سنگ شکل منظمی نداشته باشد. برای مطالعه بیشتر راجب کوپ سنگ به مقاله کوپ سنگ چیست؟ کلیک کنید.

وزن کوپ سنگ با توجه به نوع سنگ ممکن است به بیش از 20 تن برسد. سنگ کوپ در بازار به سه دسته سنگ تک کوپ، دو کوپ و سه کوپ تقسیم می‌شود:

1. تک کوپ سنگی است که به شکل یک تکه از معدن استخراج شده است.
2. دو کوپ از سنگ تک کوپ کوچک‌تر است؛ سنگ دو کوپ درواقع کوپی است که نصف شده است.
3. سنگ سه کوپ، کوپی است که به سه قسمت تقسیم شده و وزن آن از دو نمونه قبلی کمتر است.

نکته: سنگ تک کوپ برای کارخانه‌دار در اولویت قرار دارد اما در برخی از موارد به دلیل بزرگ بودن کوپ سنگ و رعایت بار مجاز تریلی، نیاز به شکستن کوپ سنگ و ایجاد کوپ دو سنگ و سه سنگ به وجود می‌آید. البته ممکن است کوپ سنگ براثر جابه‌جایی نیز بشکند و در این صورت نیز کارخانه مجبور به برش سنگ به دو کوپ یا سه کوپ خواهد شد.

سنگ لاشه (Stone carcass):

اگر سنگ خام مستقیم از دل کوه استخراج و به همان شکل استفاده شود، سنگ موردنظر سنگ لاشه است. این سنگ ابعاد بزرگی و وزنی در حدود 10 تن دارد. تفاوت سنگ لاشه با کوپ سنگ در ابعاد آن است. سنگ لاشه از نظر ابعاد و وزن از سنگ سه کوپ نیز کوچک‌تر و سبک‌تر است.

سنگ قواره:

اصطلاح قواره در صنعت سنگ درست مانند صنعت نساجی برای اشاره به قد به کار می‌رود، سنگ قواره قد یا بلندایی به اندازه کوپ خام دارد. سنگ قواره از سنگ لاشه‌ به دست می‌آید. برای این منظور گوشه‌های سنگ لاشه در کارگاه‌های ساختمانی به وسیله تیشه و چکش منظم می‌شود. سنگ قواره با توجه به نیاز مصرف کننده به ابعاد کوچک‌تر بریده می‌شود، قواره در کوچک‌ترین حالت 15 سانتی‌متر طول دارد.

سنگ پلاک یا سنگ طولی (Stone plaque):

در کارخانه‌ها از کوپ سنگ یا قواره سنگ، سنگ‌های کوچک‌تر به اسم پلاک یا سنگ طولی تهیه می‌شود. این سنگ‌ها معمولا عرض مشخص و طول آزاد دارند، حتی ممکن است برای اشاره به این سنگ‌ها از نام‌هایی مانند 40 طولی یا 60 طولی نیز استفاده شود، که به این معناست که عرض سنگ 40 یا 60 و طول آن آزاد است. در بازار پرفروش‌ترین سنگ‌های پلاک، سنگ‌‌های 40 طولی هستند که برای نما به کار برده می‌شوند.

سنگ اسلب (Slab stone):

با توجه به ابعاد کوپ سنگ، می‌توان سنگ‌هایی با ابعاد 1 در 1 متر، 1.40 در 2.60 متر ، 1.70 در 2.80 متر یا بیشتر را تهیه کرد. معمولا برای تهیه اسلب از سنگ تک کوپ که ابعاد بزرگ‌تری دارد استفاده می‌شود. اسلب با دستگاه‌های مخصوصی بریده می‌شود که در بخش اصطلاحات مربوط به برش به آنها اشاره خواهیم کرد. حالا که متوجه شدید سنگ اسلب چیست؟ باید بدانید که سنگ اسلب در ایران با ضخامت 2 سانتی‌متر بریده می‌شود و طول و عرض اسلب با توجه به ابعاد کوپ مشخص می‌شود.

سنگ گلدانی:

به سنگ لاشه‌ای که برای تزئینات به کار برده شود، سنگ گلدانی می‌گویند. معمولا قطعات کوچک سنگ‌ها را نیز با این نام خرید و فروش می‌کنند. به عنوان مثال در معادن مرمر به سنگ‌هایی که کمتر از 500 کیلو وزن دارند، گلدانی گفته می‌شود.

سنگ مالون یا باد بر (Stone malone):

سنگ مالون یا سنگ باد بر از سنگ لاشه به دست می‌آید و اشکال منظم‌تر و سطح صاف‌تری دارد. این سنگ که به شکل مستطیل یا مربع و با عرض 15 تا 20، طول 20 تا 40 و ارتفاع تقریبی 28 سانتی‌متر بریده می‌شود. در بازار به عرض مالون «گوشت مالون» گفته می‌شود. اگر طول سنگ از ارتفاع کمتر باشد، از اصطلاح «مالون کله» استفاده می‌شود. اگر طول از ارتفاع بیشتر باشد از اصطلاح «مالون راسته» استفاده می‌شود. اگر مالون برای نبش دیوارها به کار برده شود، از اصطلاح «الون نبشی» برای اشاره به مالون استفاده می‌شود.

سنگ ورقه ای:

این سنگ‌ها نیز نوعی سنگ لاشه هستند که به صورت طبیعی و لایه لایه از دل کوه و معادن استخراج می‌شوند. این سنگ‌ها بسیار مقاوم هستند.

سنگ کوهی:

این سنگ نیز از خانواده سنگ‌های لاشه است که به دلیل نوع استخراج به این نام مشهور شده است. سنگ کوهی پس از استخراج در دامنه کوه انباشه شده و به دلیل هوازدگی دستخوش تغییراتی می‌شود و قابلیت تیشه کاری و چکش کاری بالایی دارد.

شمش (Stone lngots):

سنگ شمس نوعی سنگ طولی یا پلاک است که با قد بلندتر بریده می‌شود. معمولا شمش بیش از 2 متر دارد و اگر سنگ شمش مکعبی و حجیم باشد، ابعاد آن به 50 سانتی‌متر نیز می‌رسد. البته محدودیتی از نظر اندازه برای برش سنگ شمش وجود ندارد؛ سنگ شمش مرمریت می‌تواند 120 تا 130 سانتی‌متر و سنگ شمش گرانیت 150 تا 160 سانتی‌متر طول داشته باشد. قد سنگ شمش به ابعاد کوپ سنگ بستگی دارد.

سنگ تایل یا سنگ بریده (Stone tiles):

سنگ‌ تایل یا سنگ بریده معمولا به شکل مربع و برای استفاده در کف بریده می‌شوند. این سنگ‌ها معمولا با طول و عرض 1 متر یا کمتر و ضخامت 1.8 سانتی‌متر بریده می‌شود.

اگر سنگ تایل مربع شکل نباشد معمولا عرض آن کمتر از 1 متر و طول آن 2 تا 4 متر است. البته ابعاد تایل می‌تواند با توجه به سفارش مشتری متغیر باشد. برای مطالعه بیشتر به مقاله سنگ تایل چیست؟ مراجعه کنید.

سنگ حکمی:

اگر مشتری با توجه به محل نصب ابعاد غیرمتعارفی را سفارش دهد یا به اصطلاح «حکم» کند، به سنگ موردنظر حکمی گفته می‌شود. سنگ حکمی با ابعاد کوچک مانند 50 ×50، 40 ×40 ، 60 ×60 ، 40 ×80، 40 ×120 وغیره بریده می‌شوند؛ ابعاد را مشتری تعیین می‌کند. به سنگ حکمی در ابعاد 70 ×140 سنگ لوح می‌گویند.

سنگ پله:

سنگ پله برای استفاده در داخل کشور با ابعاد 35 ×80 یا 35 ×150 و با ضخامت 3 تا 4 سانتی‌متر بریده می‌شود. سنگ پله برای صادرات به کشورهایی مانند آلمان و عراق به ترتیب 32 و 32 سانتی‌متر است. پله سنگی یکی از رایج ترین انواع پله است.

سنگ بادکوبه:

سنگ بادکوبه که از آن با نام سنگ لبه فتیله ای یا سنگ رگه ای نیز یاد می‌شود، یکی دیگر از اصطلاحات صنعت سنگ است که به سنگی اشاره دارد که دور تا دور آن به عرض 1.5 تا 3 سانتی‌متر با قلم ترشیده شده باشد.

سنگ کوبیک یا کیوبیک (Cubic stone):

کیوبیک در انگلیسی یعنی مکعب و این سنگ همانطور که از نام آن پیداست به شکل مکعب است و در ابعاد 5×10×10 یا 10×10×10 بریده می‌شود. کیوبیک به دو دسته منظم و نامنظم تقسیم می‌شود.

• در کوبیک منظم 4 وجه برش خورده و دو وجه زبر باقی‌می‌مانند. البته ممکن تمام وجوه مکعب برش خورده و منظم شوند.
• کوبیک نامنظم از سنگی تهیه می‌شود که پس از استخراج با بیل مکانیکی خرد شده و در کارخانه با دستگاه‌های برش به ابعاد مکعبی کوچکتر بریده شده است.

کوبیک از نظر نوع سنگ نیز به دو دسته کوبیک آذرین و کوبیک پرفیری تقسیم می‌شود. دسته اول سنگ کوبیک گرانیت است که تراکم بالایی دارد و دسته بدوم کوبیک پرفیری است که از لاشه سنگی با چگالی کمتر تهیه می‌شود.

فرشی:

سنگ فرشی است سنگی است که منحصرا برای کف و سنگفرش در نظر گرفته می‌شود. معمولا این سنگ‌ها در ابعاد 40×40، 40×60 ،40×80 ،80×80، 20×30، 20×40، 30×40، 30×60 بریده می‌شوند.

سنگ گیوتین یا آنتیک یا قیچی (Stacked stone):

سنگ گیوتین یا سنگ قیچی سنگ‌های خرد شده و شکسته با اشکال طبیعی هستند. سنگ‌های قیچی یا خرده سنگ‌ها به وسیله ملات‌های خاص به همدیگر چسبیده و سنگ گیوتین را تشکیل می‌دهند.

سنگ قیچی نوعی سنگ باد بُر است که ابعاد کوچک‌تری دارد و با طول 3، 5 و 7 سانتی‌متر بریده می‌شود. مجموعه این سنگ‌ها در کنار یکدیگر، سنگ آنتیک یا گیوتین را به وجود می‌آورد.

ریزه بار:

ابعاد ریزتر از 40 سانتی‌متر به عنوان ریزه بار شناخته می‌شوند و قیمت بسیار پایینی دارند. ریزه بارها درواقع دورریز سنگ‌های برش خورده هستند که از نظر ابعاد و اندازه در هیچ یک از دسته‌های سنگ قرار نمی‌گیرند.

درپوش سنگی:

درپوش سنگی قطعاتی از سنگ است که برای جلوگیری از ورود آب و رطوبت به ساختمان روی دیوارها نصب می‌شود.

جداول سنگی:

از جدول‌ سنگی برای تفکیک محوطه استفاده می‌شود. این جداول با توجه به کاربرد و نیاز مشتری با ابعاد متفاوتی تهیه می‌شوند.

اصطلاحات فرآوری و اجرای سنگ

اکنون که با انواع اندازه‌ها و ابعاد سنگ آشنا شده‌اید نوبت به یادگیری اصطلاحات صنعت سنگ در حوزه فرآوری و اجرا است:

• فرآوری (Finish)؛
• بوش همر (Bush Hammered)؛
• فلیم یا آتش خور (Flaming)؛
• شسته شده با اسید (Abrasion Resistance)؛
• برس خورده یا براش (Brushed)؛
• مضرس یا شیار دار کردن؛
• چرمی؛
• بوک مچ (Bookmatched)؛
• فورمچ (Four matched)؛
• موجدار و بی موج؛
• موج پیچ؛
• رزین اکریلیک (Acrylic resin)؛
• چسب (Adhesive)؛
• اسکوپ (Stone scoop)؛
• مرمر آگلومره (Agglomerate Marble)؛
• اصطلاح Back butter؛
• پشت کار (Backing)؛
• ترک یا درز؛
• نصب مرسوم؛
• تی وی وال (TV Wall)؛
• سنگ لبه کار (Border stone)؛
• سنگ قهوه ای (Brownstone)؛
• خالی کردن سنگ؛
• تور کردن؛
• نمره کردن؛
• ضریب اصطکاک (Coefficient of Friction- C.O.F)؛
• عمل آوری یا مراقبت؛
• ضد آب یا نانو؛
• ملات گیرش خشک (Dry set mortar)؛
• گروت اپوکسی (Epoxy grout)؛
• درز انبساط (Expansion joint)؛
• سازنده (Fabricator)؛
• عیب سطحی؛
• مقاوم حریق (fire resistance)؛
• کند کننده حریق (Fire retardant)؛
• نصب کفپوش متحرک (Floating floor installation)؛
• سنگ سبزینه (Greenstone)؛
• سنگ اجاق (Hearth stone)؛
• بیرون زدگی سطح کف یا لیپاژ (Lippage)؛
• ملات گل.

در ادامه در مورد هریک از این روش‌های فرآوری و اصطلاحاتی که در حوزه اجرای سنگ رایج هستند صحبت می‌کنیم:

فرآوری (Finish):

فرآوری سنگ اقدامی است که با استفاده از دستگاه‌های مختلف روی سطح سنگ انجام می‌شود و نواقص وجود در سنگ را رفع کرده و یا بر زیبایی و کارایی آن می‌افزاید.

به عنوان مثال با فرآوری می‌توانید یک سنگ را صیقلی کرده یا زبر و ناصاف کنید. برای مطالعه بیشتر راجب فراوری و انواع آن به مقاله انواع فرآوری مراجعه کنید.

بوش همر (Bush Hammered):

بوش همر نوعی فرآوری سنگ است که در آن سطح سنگ به وسیله چکش‌های الماسی که روی دستگاه ساب سنگ نصب شده‌اند سوزنی می‌شود. اجرای این تکنیک سطح سنگ را زبر و غیرصیقلی می‌کند. از این تکنیک با نام سند بلاست یا سنگ تیشه ای (Sandblast) نیز یاد می‌شود.

فلیم یا آتش خور (Flaming):

برای اجرای این نوع فرآوری، شعله آتش با زاویه ۴۵ درجه به سطح سنگ سابیده می‌شود و به اصطلاح سطح فلیم و غیر صیقلی خواهد شد.

شسته شده با اسید (Abrasion Resistance):

این روش فرآوری معمولاً روی سنگ‌های نرمی مانند مرمریت و مرمر اجرا می‌شود. در این حالت سطح سنگ با اسید شسته شده و ظاهری قدیمی و کهنه پیدا می‌کند. معمولاً از این روش برای کاهش براقیت سنگ استفاده می‌شود.

برس خورده یا براش (Brushed):

روش براش نیز نوعی فرآوری است که در آن سطح سنگ به وسیله یک برس ساینده برس زده می‌شود. سنگی که به این روش فرآوری می‌شود، ظاهر قدیمی و روستایی پیدا می‌کند. سطح سنگ پس از برس کاری نرم و شبیه به پارچه می‌شود.

مضرس یا شیار دار کردن:

زمانی که از یکی از تکنیک‌های فلیم، ایجاد شیار یا سند بلاست برای ایجاد سطح صیقلی در سنگ استفاده شود، به اصطلاح سنگ مضرس یا شیاردار شده است.

چرمی:

در فرآوری چرمی سطح سنگ سابیده شده؛ اما خلل و فرج موجود در آن با رزین پر نمی‌شود. در نهایت سطح سنگ براق و صیقلی نخواهد بود.

بوک مچ (Bookmatched):

تکنیک بوک مچ با استفاده از دو اسلب به اجرا گذاشته می‌شود. حالا که فهمیدید بوک مچ چیست؟ باید بدانید در این تکنیک سنگ اسلب دارای طرح خاصی است و قرارگیری دو سنگ در حالت قرینه جلوه‌ای شبیه به یک کتاب باز را ایجاد می‌کند.

فورمچ (Four matched):

تکنیک فور مچ که با نام کواد مچ (Quad match) و دیاموند مچ (Diamond match) نیز شناخته می‌شود از نظر اجرا تفاوتی با تکنیک بوک مچ ندارد؛ تنها تفاوت در تعداد اسلب‌هاست. برای اجرای تکنیک فور مچ به 4 اسلب با طرح قرینه نیاز است. برای مطالعه بیشتر راجب اینکه اسلب فورمچ چیست؟ کلیک کنید.

موجدار و بی موج:

تکنیک موج‌دار و بی‌موج به نحوه برش سنگ بستگی دارد. به عنوان مثال در سنگی مانند تراورتن اگر برش طولی باشد لایه‌های تشکیل دهنده سنگ در سطح آن نمایان می‌شوند.

در این حالت سنگ به اصطلاح موج دار است. اما اگر برش عرضی یا مقطعی و در راستای لایه‌ها باشد، دیگر لایه‌های تشکیل دهنده سنگ در سطح آن نمایان نمی‌شوند و در این حالت سنگ به اصطلاح بی‌موج است.

موج پیچ:

اگر در فرآیند تشکیل سنگ و رسوب گذاری، پیچ و تابی در سنگ به وجود آمده باشد، شکل موج در طرح سنگ نمایان می‌شود. به این نوع سنگ‌ها موج پیچ می‌گویند.

رزین اکریلیک (Acrylic resin):

رزین آکریلیک محصولی است که در فرآوری برای پوشاندن خلل و فرج موجود در سنگ به کار برده می‌شود. این رزین در برابر آلاینده‌های خارجی مقاوم است.

چسب (Adhesive):

چسب سنگ یا هر ماده‌ای که برای اتصال سنگ‌ها به یکدیگر یا اتصال سنگ به بستر استفاده شود.

اسکوپ (Stone scoop):

یکی از اصطلاحات صنعت سنگ اسکوپ است، زمانی از این اصطلاح استفاده می‌شود که برای اتصال سنگ به نما یا دیگر محل‌ها به جای ملات از قطعات فلزی استفاده شود.

مرمر آگلومره (Agglomerate Marble):

مرمر آگلومره یکی دیگر از اصطلاحات صنعت سنگ است که برای اشاره به قطعات ریز سنگ مرمری استفاده می‌شود که به یکدیگر چسبانده شده‌اند.

اصطلاح Back butter:

در صنعت سنگ برای اشاره به عمل مالیدن یک لایه چسب یا ملات به پشت سنگ Back butter می‌گویند.

پشت کار (Backing):

پشت کار بخش زیرین سنگ است که روی بستر قرار می‌گیرد.

ترک یا درز:

ترک یا درز در صنعت سنگ شکافیست که روی سطح سنگ ایجاد شده و تا یک عمق مشخص پیشروی کرده باشد.

نصب مرسوم:

برای اشاره به روش نصب کفپوش با استفاده از ملات ماسه سیمان از اصطلاح نصب مرسوم استفاده می‌شود.

تی وی وال (TV Wall):

تی وی وال اصطلاحی برای اشاره به دیوار پشت تلویزیون است که معمولاً محل بسیار خوبی برای نصب یک اسلب سنگ به شمار می‌رود.

استفاده از سنگ اسلب برای پشت تلویزیون بسیار رایج است و باعث زیباترشدن فضای خانه می‌شود.

سنگ لبه کار (Border stone):

اگر برای ایجاد مرز و لبه کار از سنگی با رنگ و سایه متفاوت با دیگر سنگ‌های کف استفاده شود در اصطلاح به سنگ متفاوت سنگ لبه کار گفته می‌شود.

سنگ قهوه ای (Brownstone):

اصطلاح سنگ قهوه‌ای برای اشاره به نوعی ماسه سنگ به کار می‌رود. این ماسه سنگ حاوی مقادیر بسیار زیادی اکسید آهن است و زمانی که در کف و زیر سنگ کار می‌شود پس زمینه‌ای به رنگ قرمز در سنگ ایجاد می‌کند.

خالی کردن سنگ:

اگر اپوکسی به کار رفته در پشت سنگ به درستی خشک نشود و در حین ساب خوردن اپوکسی از سنگ جدا شود از اصطلاح «خالی کردن سنگ» استفاده می‌شود.

تور کردن:

در فرآیند فرآوری برای جلوگیری از ترک سنگ در حین جابجایی یا ساب خوردن از یک توری در پشت سنگ استفاده می‌شود. به عملیات چسباندن توری با استفاده از اپوکسی به پشت سنگ «تور کردن» می‌گویند.

نمره کردن:

نمره کردن یکی دیگر از اصطلاحات صنعت سنگ است. در نمره کردن ابتدا و انتهای سنگ‌های تایل بریده شده و ناهمواری و خوردگی لبه‌ها از بین می‌رود.

ضریب اصطکاک (Coefficient of Friction- C.O.F):

ضریب اصطکاک یکی دیگر از اصطلاحات صنعت سنگ است که برای اشاره به میزان مقاومت سنگ در برابر لغزش و سر خوردن اجسام روی آن به کار برده می‌شود.

عمل آوری یا مراقبت:

برای تهیه سیمان یا ملات باید واکنش‌های شیمیایی خاصی در ترکیب اتفاق بیفتد تا چسبندگی ملات به اندازه کافی افزایش پیدا کند. به عملیات عمل آوردن سیمان یا هر ماده چسباننده دیگری عمل آوری یا مراقبت می‌گویند.

ضد آب یا نانو:

اصطلاح ضد آب یا نانو برای اشاره به پوششی به کار برده می‌شود که روی سطح سنگ اعمال شده و آن را در برابر رطوبت عایق می‌کند.

نانو کردن سنگ باعث می‌شود مقاومت سنگ در برابر مواد اسیدی بالا برود تا بتوان در محیط های مرطوب از سنگ استفاده کرد.

ملات گیرش خشک (Dry set mortar):

ملات گیرش خشک در واقع یک ملات ماسه سیمان است که با ضخامت متر از نیم میلی‌متر برای چسباندن سنگ استفاده می‌شود.

گروت اپوکسی (Epoxy grout):

گروت اپوکسی در واقع نوعی گروت است که از یک رزین اپوکسی و یک هاردنر تشکیل شده است. از این گروت برای پر کردن درزهای سنگ استفاده می‌شود.

درز انبساط (Expansion joint):

درز انبساط فضایی بین مقاطع کفپوش است که از جنس استیل یا لاستیک انعطاف‌پذیر ساخته می‌شود. این درز در شرایط دمایی متفاوت اجازه حرکت و انبساط سنگ کف را به آن می‌دهد.

سازنده (Fabricator):

کارگاه یا محلی که دارای تجهیزات لازم برای بریدن سنگ به اندازه‌های کوچک است به عنوان سازنده شناخته می‌شود.

عیب سطحی:

عیب سطحی اصطلاحی است که برای اشاره به نقص در سطح روی سنگ به کار برده می‌شود.

مقاوم حریق (fire resistance):

اصطلاح مقاوم حریق نشان‌دهنده میزان ایستادگی و مقاومت سنگ در برابر حریق است.

کند کننده حریق (Fire retardant):

از اصطلاح کند کننده حریق زمانی استفاده می‌شود که یک ماده شیمیایی با هدف افزایش مقاومت سنگ در برابر حریق به کار برده شود.

نصب کفپوش متحرک (Floating floor installation):

اگر سنگ کف به لایه زیرین خود نچسبیده باشد و از زبانه برای جدا کردن سنگ و بستر زیرین استفاده شود در واقع نصب کفپوش به صورت متحرک انجام شده است.

سنگ سبزینه (Greenstone):

عواملی مانند کلریدیته شدن، اکتینولیت و اپیدوت (نوع اول یک واکنش شیمیایی و دو مورد بعدی نیز نوعی کانی هستند) منجر به ایجاد رنگ سبز در سنگ می‌شوند.

در این موارد از اصطلاح سنگ سبزینه استفاده می‌شود.

سنگ اجاق (Hearth stone):

اگر از سنگی برای ساخت شومینه یا اجاق استفاده شود و دودکش و اطراف اجاق یا شومینه نیز با همان سنگ ساخته شود از اصطلاح سنگ اجاق برای اشاره به آن سنگ استفاده می‌شود.

بیرون زدگی سطح کف یا لیپاژ (Lippage):

پس از نصب سنگ کف ممکن است لبه‌های دو سنگ با یکدیگر تراز نباشند. در این حالت برای اشاره به این ایراد از اصطلاح بیرون زدگی سطح کف یا لیپاژ استفاده می‌شود.

ملات گل:

از این اصطلاح نیز برای اشاره به ملاتی که از ترکیب سیمان و ماسه ساخته شده است استفاده می‌شود.

اصطلاحات برش و دستگاه های حوزه سنگ

در حوزه سنگ اصطلاحات بسیاری مربوط به برش کاری و دستگاه هایی که استفاده می‌شود وجود دارد این موارد عبارتند از:

• واتر جت (Water jet)؛
• طولی بُر؛
• کف بُر؛
• کله بُر یا قله بُر دیسکی؛
• مولتی وایر یا سیم برش (Multi Wire Saw Machine)؛
• اره ( اسلب بر)؛
• سِگمِنت (Segment)؛
• دور بُری؛
• پیکره تراشی؛
• صراحی؛
• برش بالانس شده (Balanced cut)؛
• جرثقیل دروازه ای؛
• فرز دروازه ای؛
• ساب؛
• وکیوم؛
• دول لاشه؛
• گاری؛
• خرک اسلب؛
• جک؛
• پالت؛
• بقچه پیچ کردن سنگ؛
• بارچین؛
• رگ.

در ادامه هر یک از این اصطلاحات را شرح خواهیم داد:

واتر جت (Water jet)؛

واتر جت دستگاه برشی است که با استفاده از فشار و قدرت آب سنگ را می‌برد. در این دستگاه آب با فشار بسیار بالا از یک روزنه کوچک خارج شده و سنگ را صاف می‌برد. از این دستگاه برای برش سنگ اسلب استفاده می‌شود.

طولی بُر:

دستگاه طولی بر برای برش کناره‌های سنگ‌های طولی استفاده می‌شود. به این ترتیب عرض تمام سنگ‌های طولی یکسان خواهد بود.

در این دستگاه دو اره در دو طرف عرض سنگ طولی قرار دارند و لبه‌ها را یک‌دست می‌کنند.

کف بُر:

این دستگاه می‌تواند ورقه‌های سنگ را از کوپ سنگ ببرد. معمولاً برای برش سنگ‌های نرمی که احتمال شکستن آنها بیشتر است از این دستگاه استفاده می‌شود.

کله بُر یا قله بُر دیسکی:

این دستگاه مجهز به دیسک‌هایی از جنس الماسه است. قطر این دیسک‌ها از ۱۲ تا ۳۰۰ سانتی‌متر متغیر است. کوپ سنگ خام در این دستگاه قرار گرفته و توسط یک یا چند دیسک به صورت موازی برش می‌خورد.

از این دستگاه می‌توان برای تهیه سنگ پلاک، حکاکی روی سنگ یا صیقلی کردن سنگ استفاده کرد. سنگ در این دستگاه با عرض 40 و طول آزاد بریده می‌شود.

مولتی وایر یا سیم برش (Multi Wire Saw Machine)؛

مولتی وایر یا دستگاه سیم برش یکی دیگر از ماشین آلات برش سنگ در کارخانه‌هاست که در آن به جای دیسک یا اره از سیم برای برش سنگ استفاده می‌شود.

اره قادر به بریدن تمام سنگ‌ها نیست و ممکن است تیغه‌های اره در برخی از سنگ‌ها گیر کند، به همین دلیل در چنین مواردی از دستگاه سیم برش استفاده می‌شود. از این دستگاه نیز برای برش سنگ اسلب استفاده می‌شود.

اره ( اسلب بُر ):

دستگاه اره همانطور که از نام آن پیداست برای برش سنگ از اره استفاده می‌کند. کوپ سنگ خام برای برش با استفاده از این دستگاه ابتدا در دستگاه سیم برش بریده شده و در قالب یک مکعب وارد دستگاه اره بر می‌شود. این دستگاه مجهز به اره‌هایی است که به صورت موازی در کنار یکدیگر قرار دارند و روی هر یک از اره‌ها الماسه‌هایی تیز تعبیه شده است.

سِگمِنت (Segment):

دیسک موجود در قله بر و اره‌های موجود در دستگاه اره و سیم دستگاه مولتی وایر بر مجهز به سگمنت‌های الماسی هستند.

سگمنت ترکیبی از الماس مصنوعی و نوعی از فلز است که برای برش سنگ به اندازه کافی تیز و مقاوم است. از این دستگاه برای برش سنگ اسلب استفاده می‌شود.

دور بُری:

از این اصطلاح زمانی استفاده می‌شود که ورقه‌های اسلب پس از ساب روی دستگاه فرز دروازه‌ای قرار می‌گیرد که در ادامه با آن آشنا می‌شوید و دور تا دور آن بریده می‌شود تا اسلب شکل مستطیلی پیدا کند.

پیکره تراشی:

اگر از دستگاه CNC برای مجسمه سازی یا ساخت المان‌های دکوراتیو استفاده شود، می‌توان از اصطلاح پیکر تراشی استفاده کرد.

صراحی:

اصطلاح صراحی برای اشاره به برش سنگ به صورت نرده برای نماهای رومی به کار می‌رود. این برش به صورت مستطیلی یا دایره‌ای از سنگ انجام می‌شود.

برش بالانس شده (Balanced cut):

اگر امکان نصب یک تایل کامل در محل مورد نظر وجود نداشته باشد و نصاب مجبور به برش تایل شود از اصطلاح برش بالانس شده استفاده می‌شود.

جرثقیل دروازه ای:

جرثقیل دروازه‌ای نام دستگاهی است که برای جابجایی کوپ‌ها به کار گرفته می‌شود.

فرز دروازه ای:

فرز دروازه‌ای ابزاری است که برش سنگ به ابعاد کوچک‌تر به کار گرفته می‌شود معمولاً ورقه‌های اسلب نیز با استفاده از این دستگاه بریده می‌شوند.

ساب:

یکی دیگر از اصطلاحات صنعت سنگ ساب است. ساب دستگاهی است که سطح سنگ‌های ورقه‌ای را سابیده و صیقل می‌دهد. برای مطالعه بیشتر راجب ساب زدن روی مقالعه ساب زدن سنگ کلیک کنید.

وکیوم:

وکیوم ابزاری است که با عمل مکش برای جابجایی سنگ‌های طولی به کار گرفته می‌شود.

استفاده از دستگاه وکیوم برای جا به جایی سنگ، یکی از بهترین و راحت‌ترین روش ها است.

دول لاشه:

از دول لاشه برای جمع کردن تکه سنگ‌های شکسته شده استفاده می‌شود.

گاری:

گاری وسیله‌ای برای انتقال ورقه‌های اسلب در کارخانه است؛ معمولاً برای اینکه سنگ اسلب با اپوکسی پوشانده شود آن را روی گاری قرار می‌دهند.

خرک اسلب:

پس از آماده شدن ورقه اسلب آنها را روی خرک اسلب قرار می‌دهند.

خرک اسلب در واقع یک پایه نگهدارنده برای سنگ های اسلب می‌باشد.

جک:

اسلب وزن بسیار بالایی دارد و برای جابه‌جایی آن از دستگاه ساب به روی خرک باید از جک استفاده کرد.

پالت:

برای انتقال و جابه‌جایی سنگ تایل از پالت‌های چوبی استفاده می‌شود. معمولا بیشتر از پالت برای صادرات سنگ استفاده می‌شود.

بقچه پیچ کردن سنگ:

برش سنگ‌های نرم با دستگاه اره کار بسیار حساسی است. سنگ‌های نرمی مانند مرمر گران قیمت و بسیار حساس هستند و احتمال شکستن و ترک برداشتن آنها هنگام برش وجود دارد. برای جلوگیری از شکستگی و از هم پاشیدن سنگ آن را از تمام جهات بقچه پیچ می‌کنند. برای این منظور دور تا دور کوپ سنگ آغشته به چسب یا اپوکسی می‌شود و سپس تور را به دور سنگ می‌پیچند. در این حالت تور و اپوکسی اطراف کوپ سنگ مانند یک قالب از آن در برابر شکستگی محافظت می‌کند. به این ترتیب سنگ‌های نرمی مانند مرمر و مرمریت به سادگی با دستگاه اره بُر بریده می‌شوند.

بارچین:

چیدن سنگ‌ها در پشت ماشین حمل به مهارت بالایی نیاز دارد و فردی که این کار را مدیریت می‌کند اصطلاحا بارچین نامیده می‌شود.

رگ:

به هر ردیف سنگی که در ماشین بارگیری توسط بارچین چیده می‌شود یک رگ می‌گویند.

اصطلاحات مربوط به ساختار و ظاهر سنگ

سنگ ها ظاهر و ویژگی های متفاوتی دارند که به دلیل مواد تشکیل دهنده و نحوه تشکیل متفاوت هر سنگ است؛ در ادامه اصطلاحات مربوط به این ویژگی های ظاهری را برای شما آورده ایم:

• بازی رنگ؛
• تخلخل؛
• جذب آب؛
• مقاومت سایشی؛
• مقاومت خمشی؛
• شال؛
• شوره سنگ؛
• سورت بندی سنگ (Sorting stones)؛
• سنگ سوپر؛
• سنگ دارای غده و رگه.

در ادامه هر یک از این اصطلاحات را شرح خواهیم داد:

بازی رنگ:

بازی رنگ یکی از اصطلاحات رایج در صنعت سنگ است که برای اشاره به طیف رنگی موجود در یک پلاک یا سورت سنگ استفاده می‌شود.

تخلخل:

تخلخل به معنای خلل و فرج یا سوراخ‌های ریز و درشتی است که در سطح سنگ‌هایی مانند تراورتن دیده می‌شوند. تخلخل معیاری برای تعداد و تراکم حفره‌های موجود در سنگ است.

تراورتن سنگ بسیار متخلخلی است؛ میزان تخلخل مرمر و مرمریت بسیار کمتر و گرانیت تقریباً عاری از تخلخل است.

جذب آب:

برای سنجش جذب آب سنگ‌ها آنها را برای مدت زمان مشخص و در ابعاد مشخص در آب غوطه‌ور می‌کنند. در نهایت وزن سنگ قبل از غوطه‌ور شدن در آب و پس از آن اندازه‌گیری شده و بر آن اساس میزان جذب آب سنگ مشخص می‌شود.

مقاومت سایشی سنگ:

اصطلاح مقاومت سایشی سنگ برای اشاره به مقاومت سنگ در برابر ساییده شدن و خط و خش به کار برده می‌شود. مقاومت سایشی میزان سختی سنگ را نشان می‌دهد. گرانیت سخت‌ترین سنگ در حوزه ساختمان سازی است که مقاومت سایشی بسیار بالایی دارد.

مقاومت خمشی:

مقاومت خمشی اصطلاحی است که برای اشاره به میزان مقاومت سنگ در برابر خم شدن به کار می‌رود.

شال:

شال اصطلاحی است که برای اشاره به یک ناهمگونی در طرح سنگ استفاده می‌شود. در این حالت طرحی مانند شال در طول سنگ به چشم می‌خورد. معمولاً شال در سنگی مانند گرانیت نمایان می‌شود و به عنوان یک نقص از زیبایی و یکدست طرح سنگ می‌کاهد.

شوره سنگ:

شوره سنگ نمکی است که به واسطه رطوبت از بستر زیر سنگ یا از ملات به کار رفته خود را به سطح سنگ می‌رساند و پس از تبخیر آب گرد سفیدی را روی سنگ بر جای می‌گذارد.

در حوزه سنگ به شوره سنگ، سفیدک سنگ هم گفته می‌شود. برای مطالعه راجب شوره سنگ روی مقاله شوره سنگ چیست؟ کلیک کنید.

سورت بندی سنگ (Sorting stones):

از اصطلاح سورت بندی سنگ برای تفکیک سنگ از نظر نوع، جنس، رنگ و کیفیت استفاده می‌شود.

سنگ سوپر:

اصطلاح سنگ سوپر برای اشاره به سنگ‌های استفاده می‌شود که یک دست و بدون غده و رگه هستند.

سنگ دارای غده و رگه:

اگر در طرح اصلی سنگ یک لکه وجود داشته باشد با توجه به شکل لکه از اصطلاح غده یا رگ استفاده می‌شود. اگر لکه دایره‌ای باشد به آن غده و اگر خطی به آن رگه می‌گویند.

اصطلاحات مربوط به دسته بندی سنگ ها

سنگ ها باتوجه به نحوه تشکیل و عناصر موجود در آن به دسته بندی های مختلفی تقسیم می‌شوند که در ادامه به معرفی آن ها پرداخته ایم:

• سنگ های آذرین؛
• سنگ های رسوبی؛
• سنگ های دگرگونی؛
• سنگ آهک کلسیتی؛
• سنگ آهک دولومیتی.

در ادامه انواع سنگ را شرح می‌دهیم:

سنگ های آذرین:

سنگ‌های آذرین از ماگمای آتشفشانی تشکیل می‌شوند. سنگ‌های آذرین درونی بر اثر سرد شدن مواد مذاب در داخل زمین تحمل فشار و حرارت بالا تشکیل می‌شوند. گرانیت یا سنگ خارا نمونه‌ای از این سنگ‌هاست. سنگ‌های آذرین بیرونی در نتیجه سرد شدن گدازه‌های آتشفشان در سطح زمین وجود می‌آیند و معمولاً به نام سنگ‌های آتشفشانی معروف است.

سنگ بازالت که در صنعت ساختمان از آن استفاده می‌شود نمونه‌ای از سنگ‌های آذرین بیرونی است.

سنگ های رسوبی:

سنگ‌های رسوبی همانطور که از نام آنها پیداست در نتیجه ته نشین شدن رسوبات در طول زمان و تحت فشار بالا به وجود آمده‌اند. مواد رسوبی از بقایای به جا مانده از جاندارانی مانند مرجان‌ها در ساخت سنگ‌های رسوبی به کار گرفته شد‌اند. تراورتن، ماسه سنگ‌ها، سنگ‌های آهکی و کربناته از جمله سنگ‌های رسوبی هستند.

سنگ های دگرگونی:

اگر یک سنگ در اثر حرارت بالا و فشار تغییر ماهیت بدهد و به گونه جدیدی از سنگ تبدیل شود دگرگونی روی داده است. ممکن است سنگ اولیه نوعی سنگ رسوبی، آذرین یا دگرگونی بوده باشد. مرمرها و مرمریت‌ها نمونه‌ای از سنگ‌های دگرگونی هستند.

سنگ آهک کلسیتی:

سنگ آهک کلسیتی یا سنگ آهک کریستاله از سنگ آهک ساخته شده و دارای کمتر از ۵ درصد کربنات منگنز است.

سنگ آهک دولومیتی:

اگر سنگ آهکی دارای مقادیر بسیار زیادی دولومیت باشد، به عنوان سنگ آهک دولومیتی شناخته می‌شود.

آنچه از مقاله اصطلاحات صنعت سنگ آموختیم:

در مراجعه به بازار سنگ با اصطلاحات متنوعی آشنا می‌شوید؛ اگر با اصطلاحات بازار آشنایی نداشته باشید، پیدا کردن سنگی با خصوصیات مورد نظر شما کار دشواری خواهد بود. شما باید بتوانید سنگ مورد نظر خود را با استفاده از اصطلاحات بازار سنگ برای فروشنده توصیف کنید. سوی دیگر زمانی که اصطلاحات را به درستی می‌شناسید می‌توانید خدمات مورد نظر خود را با کیفیت بالا دریافت کنید. در این مقاله شما را با دامنه بسیار وسیعی از اصطلاحات سنگ ساختمان آشنا کردیم. اکنون می‌توانید برای تهیه سنگ مانند یک حرفه‌ای به مراکز تامین کننده تخصصی سنگ مراجعه کنید و سنگ یا خدمات موردنظر خود را با بالاترین سطح کیفیت دریافت کنید. زمانی که اصطلاحات و معنای خدمات متفاوت صنعت سنگ را می‌دانید، می‌توانید کیفیت خدمات را بهتر ارزیابی کنید. اکنون می‌توانید با آموخته‌های خود برای تهیه سنگ با ما در ایران کانتر تماس بگیرید و دانش خود را به محک آزمایش بگذارید.