نحوه از بین بردن شوره سنگ + علت شوره سنگ
شوره سنگ یا سفیدک سنگ، پودر سفید رنگی است که روی سنگ را می‌پوشاند و ظاهر ناخوشایندی ایجاد می‌کند. ممکن است با مشاهده شوره روی سنگ، تصور کنید که سرمایه‌گذاری شما روی سنگ به هدر رفته است، اما نگران نباشید؛ ما در ایران کانتر به لطف سال‌ها فعالیت در صنعت سنگ به خوبی می‌دانیم که شوره برای سنگ امری طبیعی و البته موقتی است. قبل از این که سنگ را قضاوت کنید، این مقاله را تا انتها مطالعه کنید.
شوره سنگ یا سفیدک زدن سنگ چیست؟
شوره سنگ پودر گچ مانند سفید رنگی است که روی مصالح ساختمانی متفاوت مانند سیمان، آجر و سنگ طبیعی دیده می‌شود. معمولا شوره روی سنگ‌های متخلخلی که مدت‌ها در معرض رطوبت بوده و سپس زیر خورشید داغ شده‌اند شکل می‌گیرد. شوره در واقع نمکی است که در ساختار سنگ یا دیگر مصالح ساختمانی و همینطور آبی که در ساخت و ساز به کار رفته وجود دارد. نمک‌های حلال در آب در تماس با رطوبت به تدریج از لایه‌های درونی سنگ خود را به سطح می‌رسانند. رطوبت زیر تابش مستقیم نور خورشید تبخیر می‌شود و نمک یا همان پودر سفید رنگی که به نام شوره سنگ معروف است بر جای می‌ماند.
شرایط تشکیل شوره سنگ
برای تشکیل شوره روی سنگ باید سه عامل حضور داشته باشند:
- نمک‌های حلال در آب؛
- رطوبت و تخلخل؛
- خورشید و تبخیر.
در ادامه این دلایل را بررسی خواهیم کرد:
نمک‌های حلال در آب:
سنگ طبیعی به دلیل وجود سولفات سدیم و کلسیم دارای نمک است؛ اما وجود نمک‌های حلال در آب در مصالحی که برای نصب به کار برده می‌شوند نیز می‌تواند منجر به شوره شود. برخی از این مواد و مصالح به شرح زیر هستند:
خاک منطقه: اگر خاک منطقه حاوی نمک باشد، سنگ‌هایی که روی کف کار شده‌اند شوره می‌زنند.
آب: نمک حلال در آبی که در تهیه سیمان به کار رفته نیز می‌تواند منجر به شوره زدن سنگ شود.
سدیم کلراید: وجود مقادر زیادی سدیم کلراید در آب‌های نرم که منجر به حذف کلسیم و منزیم موجود در آب می‌شود.
مجاورت با نمک: نزدیکی محل پروژه به نمک‌های حلال در آب نیز منجر به سفیدک زدن سنگ می‌شود.
شوره سنگ پودر سفید گچ مانندی است که از تبخیر آب حاوی نمک روی سطح سنگ شکل می‌گیرد. این پودر سفید رنگ، نمک حلال در آب است که در اغلب سنگ‌های طبیعی و مصالح ساختمانی وجود دارد؛ با تمام شدن نمک موجود در سنگ و دیگر مصالح، سفیدک زدن سنگ متوقف می‌شود.
رطوبت و تخلخل:
وجود نمک در سنگ به خودی خود مشکل ساز نیست، شوره زمانی ایجاد می‌شود که نمک به سطح سنگ برسد. نمک بدون حضور رطوبت نمی‌تواند خود را به سطح سنگ برساند.
بنابراین اگر نصب سنگ روی کف و نمای خارجی با بی‌دقت انجام شده باشد و درزی میان سنگ و بستر زیرین آن وجود داشته باشد، رطوبت خود را به نمک رسانده و آن را تا سطح سنگ حمل می‌کند. هرچه میزان تخلخل سنگ بیشتر باشد، رطوبت راحتتر به سطح می‌رسد. تراورتن یکی از متخلخل‌ترین سنگ‌های طبیعی است و در صورتی که به درستی رزین و عایق نشود، در معرض شوره قرار می‌گیرد.
خورشید و تبخیر:
رطوبت معمولا از محیط خنک‌تر به سمت محیط گرم‌تر حرکت می‌کند. به همین دلیل نمک از سطح سنگ به سمت نمای بیرونی ساختمان یا روی کف کشیده می‌شود؛ زیرا رطوبت سعی دارد خود را به گرمای خورشید برساند. رطوبت در این جابه‌جایی نمک‌های حلال را در خود حل کرده و به سطح می‌آورد.
دلایل شوره زدن سنگ
شوره سنگ یک پدیده طبیعی است اما انسان می‌تواند با سهل‌انگاری و اشتباهاتی از این دست در سفیدک زدن سنگ دست داشته باشد:
- بیرون ماندن مصالح؛
- نصب نادرست سنگ.
هریک از این اشتباهات را جداگانه بررسی می‌کنیم:
بیرون ماندن مصالح:
اگر مصالح و سنگ‌های ساختمانی هنگام بازسازی یا ساخت بنا، در طول شب بیرون بمانند، رطوبت را جذب کرده و در نتیجه احتمال شوره زدن سنگ و دیگر مصالح‌ها افزایش پیدا می‌کند.
نصب نادرست سنگ:
اگر متخصصان نصب سنگ، رطوبت را در نظر نگیرند، احتمال شوره افزایش پیدا می‌کند. اگر میان سنگ و بستر فاصله باشد و آب بتواند به سنگ برسد احتمال سفیدک زدن بالا می‌رود.
شوره در کدام بخش ها بیشتر دیده می شود؟
شوره بیشتر در سنگ‌هایی که روی کف و نمای خارجی نصب شده‌اند دیده می‌شود. اما همانطور که در بخش قبلی مطالعه کردید عامل اصلی شوره، رطوبت است. رطوبت می‌تواند در محیط‌های داخلی نیز خود را از بخش‌های سردتر به بخش‌های گرم‌تر ساختمان برساند و منجر به سفیدک زدن سنگ شود.
شاید تصور کنید که شوره تنها در مناطق معتدل و مرطوب دیده می‌شود، اما باید بدانید که رطوبت متداول هوا در بهار، تابستان و پاییز نیز می‌تواند منجر به سفیدک زدن سنگ در تمام مناطق شود. البته میزان شوره در زمستان و مناطق مرطوب بیشتر است.
روش های جلوگیری از شوره زدن سنگ
توجه داشته باشید که حتی با نصب درست و رعایت تمام نکات ایمنی باز هم احتمال شوره زدن سنگ وجود دارد؛ اما با این روش‌ها می‌توانید احتمال سفیدک زدن سنگ را به حداقل برسانید.
- تمام سنگ‌ها و مصالح را در محیطی خشک و خنک نگهداری کنید، به همین دلیل است که مراکز فروش سنگ از پالت‌ها و تخته‌های چوبی برای زیر سنگ‌ها استفاده می‌کنند تا سنگ مستقیم روی زمین نباشد.
- نصب سنگ باید تراز باشد تا آب طولانی مدت روی سنگ باقی نماند.
- با توجه به محل نصب سنگ باید مسیر مناسبی را برای جریان آب و رطوبت در نظر بگیرید.
- پشت سنگ‌ها را باید با اپوکسی و نانو عایق کنید تا رطوبت از بستر سنگ به لایه‌های داخلی سنگ رسوخ نکند.
- برای روی سنگ نیز باید از عایق، نانو و اپوکسی استفاده کنید. این محصولات آبگریز هستند و از ورود رطوبت به بافت سنگ جلوگیری می‌کنند.
- در کنار اپوکسی و عایق سنگ‌های متخلخل را باید با رزین فرآوری کرده و خلخل و فرج موجود در سنگ را کاملا پر کنید.
- در پایان هر روز کاری در پروژه ساختمانی خود، دیوارهای ناتمام را بپوشانید تا رطوبت به پشت سنگ نفوذ نکند.
برای مطالعه بیشتر راجب اپوکسی به مقاله اپوکسی چیست؟ مراجعه کنید.
شوره در سنگ های طبیعی
همانطور که گفته شد شوره در واقع بقایای تبخیر آب حاوی نمک است، تقریبا در هر سنگی درصد کمی نمک وجود دارد. نمک رفتار عجیبی دارد و ممکن است تا سال‌ها پس از نصب نیز شاهد شوره زدن سنگ نباشید، اما ناگهان نمک خود را به سطح برساند. تمام سنگ‌های طبیعی دارای تخلخل هستند، البته میزان تخلخل برخی سنگ‌ها همچون تراورتن بیشتر از دیگر سنگ‌هایی مانند گرانیت است؛ اما روی هم رفته تخلخل محلی برای تجمع رطوبت و حل شدن نمک است.
شما می‌توانید با استفاده از اپوکسی که در سوراخ‌های سنگ نفوذ می‌کند، محل تجمع رطوبت را از بین ببرید و یا با مواد نانو سنگ را عایق کنید. در غیر این صورت رطوبت به تدریج نمک را به سطح می‌آورد.
کدام سنگ ها بیشتر شوره می زنند؟
با مطالعه مقاله تا این بخش متوجه شده‌اید که تخلخل و نمک در سنگ‌ها متفاوت است. به طور کلی تراورتن بیشتری تخلخل را در میان سنگ‌های طبیعی دارد و از این رو بیشتر در معرض شوره زدن است. اما احتمال پدیدار شدن شوره روی مرمرها، مرمریت‌ها و حتی گرانیت‌ها نیز وجود دارد. صرف نظر از نوع سنگ همواره می‌توانید با عایق کاری، استفاده از رزین و اپوکسی و کنترل رطوبت احتمال شوره زدن سنگ را به حداقل برسانید. برای مطالعه بیشتر راجب سنگ تراورتن به مقاله سنگ تراورتن چیست؟ مراجعه کنید.
آیا حذف شوره از سطح سنگ امکان پذیر است؟
سفیدک زدن سنگ یک فرآیند موقتی است و در نهایت تمام نمک حلال در آب به سطح می‌رسد و پس از تبخیر شدن آب، شوره متوقف خواهد شد. اگر فرآیند متوقف نشده باشد و شما نیز قصد نانو یا عایق کردن سنگ را نداشته باشید، تمیز کردن سنگ بی‌حاصل است؛ زیرا بعد از خشک شدن آب، فرآیند تکرار شده و سفیدک نمایان می‌شود. اجازه دهید این فرآیند مسیر طبیعی خود را سیر کنند؛ اما اگر می‌خواهید سنگ را نانو کنید، ابتدا باید از کارشناسان بخواهید که با بررسی محل و در صورت نیاز با استفاده از ساب و پولیش بقایای شوره را از روی سنگ پاک کنند. در ادامه سنگ با مواد مخصوص نانو شده و میزان رطوبت به حداقل می‌رسد اما توجه داشته باشید که اگر منبع رطوبت از بستر سنگ در جریان باشد، نانو کردن سطح نیز کمکی به رفع شوره نخواهد کرد.
ارزیابی شوره سنگ
از یک متخصص بخواهید محل را بررسی کند. باید مشخص شود که چه مدت از شوره زدن سنگ می‌گذرد، اگر از نصب سنگ یکسال می‌گذرد، علت شوره، نمک موجود در خود سنگ است. اما اگر بیش از یک سال از شروع شوره می‌گذرد، احتمال نشت آب در پشت سنگ وجود دارد.
متخصصان محل را بررسی کرده و محل نشت آب را شناسایی می‌کنند. آنها همچنین سنگ را از نظر وجود ترک و تخلخل بررسی می‌کنند و در صورت نیاز عایق کردن را به شما توصیه خواهند کرد.
تمیز کردن شوره سنگ
یک روز آفتابی و گرم را برای تمیز کردن شوره انتخاب کرده و از یکی از این روش‌ها استفاده کنید:
- آب فشار قوی: با فشار آب می‌توانید شوره را حل و از سطح سنگ پاک کنید. اما این کار یک راه حل دائمی نیست مگر آنکه فرآیند انتقال نمک به سطح و تبخیر آن به پایان رسیده باشد.
- سرکه رقیق: سرکه یک پاک کننده طبیعی است که می‌تواند لک ناشی از شوره را از بین ببرد. شما می‌توانید از شوینده‌های اسیدی نیز استفاده کنید اما سرکه انتخاب طبیعی‌تر و سلامت‌تری است. توجه داشته باشید که سرکه درست مانند شوینده‌های شرکتی اسیدی است و می‌تواند به سنگ آسیب برساند. مقاومت سنگ را برابر اسید در نظر داشته باشید.
- استفاده از برس: به صورت دستی و البته با صرف زمان و انرژی بسیار زیاد می‌توانید سنگ را برس بکشید و آن را از شوره پاک کنید.
اگر سنگ تراورتن شما شوره زده و نمی‌دانید چکار کنید، حتما مقاله چگونه سنگ تراورتن را تمیز کنیم؟ مطالعه کنید.
آیا شوره همان کپک است؟
در پاسخ به این سوال که آیا شوره همان کپک است؟ باید بگوییم که خیر، شوره با کپک تفاوت دارد برای اثبات این قضیه به یاد داشته باشید که:
- کپک یا قارچ رشد می‌کند و تمام سطح را می‌گیرد؛ اما شوره پخش نمی‌شود.
- کپک یک موجود میکروسکوپی زنده است؛ در حالی که شوره، نمک حلال در آبی است که پس از تبخیر آب بر جای می‌ماند.
- زمانی که شوره را لمس می‌کنید، پودر شده و می‌ریزد؛ اما کپک اینطور نیست.
- شوره سنگ سفید، زرد یا قهوه‌ای است؛ اما کپک می‌تواند به هر رنگی باشد.
آنچه از مقاله شوره سنگ آموختیم:
در این مقاله آموختیم که شوره سنگ یا همان سفیدک سنگ یک پدیده طبیعی است که به دلیل وجود نمک‌های حلال در آب اتفاق می‌افتد. رطوبت حاوی نمک در سطح سنگ و زیر نور خورشید تبخیر می‌شود و سفیدک برجای می‌ماند. سفیدک زدن سنگ یک امر کاملا طبیعی است و معمولا با پایان نمک حلال موجود در سنگ یا با از بین رفتن رطوبت، شوره نیز متوقف می‌شود. شما می‌توانید با انتخاب سنگ‌هایی که تخلخل کمتری دارند، فرآوری و استفاده از اپوکسی مناسب و همینطور عایق کردن سنگ احتمال شوره زدن را به حداقل برسانید. توجه داشته باشید که تخصص نیروی نصب در مهار رطوبت و ایجاد یک سطح تراز نقش مهمی در کاهش میزان سفیدک سنگ دارد؛ برای نصب سنگ از کارشناسان ایران کانتر کمک بگیرید. در صورتی مشاهده شوره سنگ نیز می‌توانید برای کارشناسی در محل، ساب و نانو سنگ با ما در تماس باشید.
