کوپ سنگ یا بلوک سنگ (Stone Block) چیست؟ + انواع سنگ کوپ

از گذشته تا به امروز استخراج سنگ‌ها از معادن همواره به صورت کوپ سنگ (بلوک سنگ) بوده است. در واقع به تمامی سنگ های خام استخراج شده از معادن که دارای ابعاد بزرگی هستند، کوپ سنگ گفته می‌شود. همانطور که از نام این سنگ‌ها پیداست، به صورت خام مورد استفاده قرار نمی‌گیرند و برای فرآوری به کارخانه های تولید سنگ تجاری برده می‌شود.

کوپ سنگ چیست؟

کوپ سنگ یا بلوک سنگ به قطعه‌های بزرگ سنگ استخراج شده از معدن گفته می‌شود که می توانند جنس های متعددی داشته باشند. این سنگ‌ها دارای ابعاد بالایی هستند، به گونه‌ای که ممکن است یک تریلی صرفا توان حمل یک تا سه قطعه از این سنگ را داشته باشد. این سنگ ها به عنوان مواد خام معدنی به کارخانه‌های تولید سنگ تجاری برده می‌شوند تا برش خورده و به ورق‌های بزرگ سنگ (اسلب) و ورق‌های کوچک سنگ (تایل) تبدیل شود؛ سنگ های کوپ، پس از تبدیل شدن به اسلب و تایل، فراوری و به سنگ های تجاری قابل استفاده تبدیل می‌شوند.

انواع سنگ کوپ

کوپ سنگ ها بر خلاف انتظار براساس جنس سنگ دسته بندی نمی‌شوند. این سنگ‌ها ابتدا بر اساس سایز، ابعاد، وزن و سپس بر اساس کیفیت سنگ معدن دسته‌بندی می‌شوند. عموما سنگ های کوپ را می توان به سه دسته زیر تقسیم کرد:

1. سنگ تک کوپ؛
2. سنگ دو کوپ؛
3. سنگ سه کوپ.

در ادامه به بررسی بیشتر انواع سنگ کوپ می‌پردازیم:

سنگ تک کوپ:

در بین انواع بلوک سنگ، سنگ تک کوپ بیشترین ارزش را دارد. سنگ های تک کوپ، معمولا برش‌های شش ضلعی از بلوک های سنگ باکیفیت هستند که دارای وزنی بین 20 تا 28 تن می‌باشند.

این سنگ ها برای کارخانه‌های سنگبری دارای ارزش بسیار بالایی هستند؛ زیرا می‌توان از سنگ های تک کوپ، تعداد بیشتری اسلب با ابعاد بزرگ و ورق های یکپارچه تهیه کرد.

سنگ دو کوپ:

سنگ های دو کوپ در واقع همان سنگ های تک کوپ هستند که به دو قسمت مساوی تقسیم شده‌اند. همانطور که مشخص است، هرکدام از سنگ های دو کوپ دارای نصف حجم، اندازه و وزن سنگ تک کوپ هستند. این سنگ‌ها در صورت امکان به صورت مکعب مستطیل برش داده می‌شوند؛ البته گاهی هم ممکن است شکل منظمی نداشته باشند. سنگ دو کوپ برای ساخت تایل های بزرگ سنگی، گزینه مناسبی است.

سنگ سه کوپ:

این سنگ ها نیز از سنگ های تک کوپ ساخته می‌شوند؛ و زمانی که سنگ تک کوپ را به سه قسمت برش دهیم، سه سنگ سه کوپ ایجاد می‌شود. از این‌رو حجم و وزن سنگ‌های سه کوپ، یک سوم سنگ‌های تک کوپ است.

این سنگ‌ها که کوچک‌ترین ابعاد را در بین انواع کوپ‌های سنگ دارند، برای ساخت تایل‌های سنگی در ابعاد مختلف استفاده می‌شوند.

چرا سنگ را بصورت کوپ برش می‌دهند؟

شاید با خود فکر کنید که چرا سنگ معدن را به صورت کوپ سنگ برش می‌دهند؟ برش دادن سنگ های معدن به ابعاد بزرگ، فرایند حمل سنگ‌ها به کارخانه‌های تولید سنگ را آسان‌تر می‌کند؛ همچنین کارخانه‌‌ها نیز می‌توانند راحت‌تر عملیات فرآوری را انجام دهند و قطعات مورد نیاز را با ابعاد و ظاهر دلخواه تهیه کنند.

استخراج سنگ کوپ

پس از اکتشاف یک معدن سنگ، براساس عواملی تصمیم گرفته می‌شود که آیا این معدن امکان استخراج دارد یا خیر (به عبارتی توجیه اقتصادی دارد یا نه). این عوامل شامل موارد زیر هستند:

• بررسی بافت زمین و لایه‌های سطحی
• بررسی عمق معدن و امکان ایجاد مسیری برای حمل و نقل ابزار معدن
• جنس سنگ و میزان حجم آن
• بررسی شرایط فیزیکی سنگ‌ها
• پیش بینی میزان خلوص دریافتی و میزان پرتی احتمالی
• این‌که سنگ درجه سختی مناسبی داشته باشد.
• حالت لایه لایه‌ی نازک و شکننده نداشته باشد.
• سنگ امکان صیقل دادن در حد تجاری را داشته باشد.

پس از اینکه تیم بررسی به این نتیجه رسیدند که استخراج معدن توجیه اقتصادی دارد، به دنبال نحوه استخراج سنگ کوپ بر اساس جنس سنگ می‌روند.

انواع جنس سنگ کوپ

پیش از صحبت کردن در رابطه با نحوه برش لازم است بدانید که سنگ کوپ دارای جنس‌های متفاوتی است. این جنس‌ها با توجه به نوع معدن دارای میزان مقاومت متفاوتی بوده و ابزار خاص خود را می‌طلبند.

سنگ کوپ‌هایی که در ایران استخراج می‌شوند معمولا به جنس‌های:

• مرمریت؛
• گرانیت؛
• اونیکس؛
• تراورتن؛
• سنداستون؛
• بازالت؛
• لایمستون؛
• تراونیکس؛
• کوارتز؛
• آندزیت و چند مورد دیگر.

بنابراین آیتم جنس سنگ کوپ در هنگام برش، دارای اهمیت بالایی است. در ادامه به ابزار مورد نیاز و نحوه استخراج سنگ کوپ می‌پردازیم.

روش‌ها و ابزار‌های برش سنگ کوپ

به‌طور کلی می توان برش سنگ های کوپ را به دو دسته زیر تقسیم کرد:

1. روش های برش سنگ کوپ در معدن؛
2. روش های برش سنگ کوپ در کارخانه.

در ادامه به بررسی انواع روش‌های برش سنگ کوپ در معدن و کارخانه می‌پردازیم.

روش های برش سنگ کوپ در معدن:

در سال‌های نه‌چندان دور برای خروج سنگ از دل کوه یا معدن از دینامیت استفاده می‌شد. این شیوه سرعت خوبی داشت اما مشکل آن هدر رفت بالای کوپ سنگ، ایجاد تکه‌های کوچک، قیمت پایین کوپ سنگ کوچک، نیاز به متخصص و ایمنی بسیار پایین بود. این عوامل باعث شدند که بالاخره این شیوه کنار گذاشته شده و از اره‌های زنجیری استفاده شود. یکی دیگر از ابزارهایی که در ایران و سایر کشورها متداول است، استفاده از سیم برش الماس در معدن است.

روش های برش سنگ کوپ در کارخانه:

اگر کوپ سنگ ایجاد شده دارای شکل منظمی باشد از اره برای ایجاد اسلب استفاده می‌شود. برای برش کوپ سنگ با شکل نامنظم، قله بر گزینه مناسبی است. با قله بر می‌توان برش‌های تایل مناسبی ایجاد کرد. با آن که تیغه الماس برای بسیاری از جنس‌ها کاربرد دارد اما وقتی سنگ معدن از جنس گرانیت باشد باید از ابزار برش دارای براده فولاد یا براده چدن استفاده کرد که این موضوع قیمت گرانیت را بالا می‌برد.

در پایان روش‌ دیگری مثل واترجت (استفاده از آب پرفشار) نیز وجود دارند که به علت کمبود امکانات، مصرف آب، هزینه اولیه بالا، نیاز به هزینه نگهداری و تعویض قطعات مصرفی فعلا کاربرد کمتری در ایران دارد. البته در صورت تامین بودجه این روش مزایایی زیادی مانند دقت بالا، کاهش ضایعات، امکان برش در فضای بسته، برش انواع سنگ‌های سخت و ضخیم را دارد.

چرا در گذشته سنگ نمای ساختمان ها ابعاد کوچکی داشتند؟

حتما متوجه این موضوع شده‌اید که با مرور زمان در چند دهه گذشته، سایز سنگ ساختمان به وضوح بزرگ‌تر و زیباتر شده است. این اتفاق به علت پیشرفت تکنولوژی در زمینه ابزار استخراج و برش سنگ کوپ است. هر‌چه سنگ‌های کوپ در ابعاد بزرگتری تهیه شوند، در کارخانه نیز، دست تولید کننده باز است تا سنگ نماهایی با ابعاد بزرگ‌تر و به تعداد بیشتری تهیه کرده و پرتی کار را کاهش دهد.

وکیوم و تزریق اپوکسی سنگ کوپ

برای برش برخی از قطعه‌های سنگ کوپ ممکن است محدودیت‌هایی وجود داشته باشد. مثلا وجود ترک، سوراخ، خلل و حفره که ممکن است باعث به وجود آمده خسارت‌های جانی و مالی در حین برش شوند. زیرا این معایب می‌تواند باعث باز شدن و سقوط تکه‌ای از سنگ شوند. برای جلوگیری از این اتفاق، سنگ را وارد یک پوشش مخصوص با لایه پلاستیک کرده و با پمپ وکیوم هوای داخل آن را به صورت کامل خارج می‌کنند.

سپس چسب اپوکسی را به داخل آن تزریق می‌کنند. رزین اپوکسی به تمام منافذ نفوذ کرده و پس از مدتی خشک می‌شود. حال سطح یکپارچه و مقاومی برای برش فراهم شده است. این کار برای سنگ‌هایی که احتمال شکستگی بیشتر و تخلخل بیشتری دارند، دارای اهمیت بالاتری است. برای مطالعه بیشتر راجب اپوکسی سنگ کلیک کنید.

ابعاد و اندازه کوپ سنگ

شاید برای تصور بهتر یا حمل و نقل می‌خواهید بدانید که هر کوپ سنگ چند متر است؟ در واقع این ابعاد در هنگام برش، بسته به سنگ معدن و امکانات موجود تعیین می‌شوند. از آن‌جایی که سنگ کوپ بزرگ‌تر ارزش بیشتری دارد، تا حد ممکن سنگ‌های معدن را در سایز‌های بزرگ‌تری برش می‌زنند. سنگ‌های دارای شکل منظم از جمله، مکعب مستطیل، مکعب مربع، شکل چهار ضلعی یا شش ضلعی به دلیل مشتری پسندی بیشتری که دارند، از جمله اشکال غالب کوپ سنگ هستند. در مجموع این سنگ‌های خام دارای سایز و ابعاد ثابتی نیستند؛ اما طرح نهایی برای کوپ سنگ این است که به تایل‌هایی به ابعاد 30×30 تا 80×80 تبدیل شده یا با آن اسلب‌هایی به ابعاد 120×220 یا بزرگ‌تر ساخته شود. برای مطالعه سنگ تایل چیست؟ کلیک کنید.

حمل و نقل سنگ های کوپ

پس از برش سنگ‌های معدن اولیه در ابعاد سنگ یک کوپ، سنگ دو کوپ و سنگ سه کوپ، آن را با استفاده از تریلی تا کارخانه حمل می‌کنند. به علت وزن و حجم بالا، برای حمل هر سنگ یک کوپ، نیاز به یک تریلی است؛ اما هر تریلی می‌تواند دو سنگ دو کوپ و سه سنگِ سه کوپ را حمل کند.

در زمینه حمل نکاتی وجود دارد که روی قیمت تمام شده کار موثر است؛ ما به این موضوع در تیتر قیمت سنگ کوپ می‌پردازیم.

کاربرد کوپ سنگ

سنگ کوپ پس از اتمام مراحل استخراج و آماده سازی برای تحویل به کارخانه‌ها، همچنان کاربردی برای مصارف ساختمانی و خرده فروشی‌ها ندارد. این محصول با ارزش، یک محصول مادر است که به عنوان ماده خام، به کارخانه‌های تولید سنگ تزئینی ساختمان فرستاده می‌شوند تا با ایجاد لایه‌های نازک‌تر برای کف، دیوار، کانترتاپ، میز سنگی، پله سنگی، صفحه کابینت و اجرای انواع طرح اسلب صیقل خورده و مناسب سازی شود. درست است آن‌چه که شما در ساختمان‌ها مشاهده می‌کنید سنگ‌های فرآوری شده از کوپ سنگ هستند اما این کوپ سنگ به همین شکل خام، دارای بازار بین المللی بزرگی بوده و کشورهایی نظیر ایتالیا، برزیل و… در این عرصه فعالیت دارند. در رابطه با بُعد اقتصادی کوپ سنگ، در تیتر بعدی توضیحات بیشتری خواهیم داد.

قیمت سنگ کوپ

همان طور که پیش‌تر مطالعه کردید، هر چه ابعاد سنگ کوپ بزرگ‌تر باشد، بازارپسندی بیشتری خواهد داشت و در نتیجه قیمت آن بالاتر است. زیرا کارخانه می‌تواند با توجه به نیاز ابعاد و اشکالی اسلب و تایل سنگی را برش دهد. کوتاه بودن مسافت حمل و نقل معدن تا کارخانه نیز از مواردی است که می‌تواند تاثیر کاهشی روی قیمت سنگ کوپ درب کارخانه داشته باشد. در زمینه قیمت کوپ سنگ عوامل دیگری نیز نقش دارند که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم:

• جنس سنگ و میزان کمیاب بودن آن؛
• خاص بودن رنگ و هارمونی آن؛
• میزان خالص بودن و لک‌های ناخالصی آن؛
• خلل‌ها، ترک و شیارهای نامناسب داخل سنگ؛
• ابزار و شیوهای برشی‌دهی سنگ؛
• میزان سنگ ارزشمند موجود در عمق و نحوه قرارگیری آن؛
• وجود فلزات و مواد اکسید شونده.

عوامل بالا بخشی از موارد تاثیر گذار بر قیمت کوپ سنگ است.

آنچه که از مقاله کوپ سنگ چیست، آموختیم:

کوپ سنگ یا بلوک سنگ همان قطعات بزرگ و سنگینی هستند که از برش دادن سنگ معدن ساخته می‌شوند. این سنگ‌ها در شکل چهار وجه یا شش وجه تهیه شده و برای برش‌های دقیق‌تر و تولید سنگ‌های زینتی ساختمانی به کارخانه‌های مربوطه فرستاده می‌شوند. سنگ‌های تک کوپ، دو کوپ و سه کوپ از انواع کوپ سنگ بوده که از نظر حجم، وزن و قیمت با هم متفاوت هستند. سنگ‌ها براساس جنس ابزار‌های برش و نحوه استخراج متفاوتی داشته و همگی برای حمل نیاز به تریلی دارند. شکل، هارمونی رنگ، جنس، رگه‌ها، خلل، حفره، ترک و… از جمله عوامل موثر روی ارزش کوپ سنگ هستند. آن‌چه که در این مطلب از سایت ایران کانتر مطالعه کردید؛ شرح دقیق و به زبان ساده از فرایند استخراج، تولید کوپ سنگ تا تولید قطعات سنگ صیقل خورده و قابل استفاده برای مصارف عمومی ساختمان است.