جذب آب در سرامیک + تست و درصد جذب آب سرامیک ها
آیا می‌دانستید تنها یک درصد اختلاف در جذب آب سرامیک می‌تواند عمر کف‌پوش را چند برابر کند؟ در پروژه‌های ساختمانی، انتخاب سرامیک مناسب چیزی فراتر از زیبایی ظاهری است؛ مقاومت در برابر رطوبت، یخزدگی و حتی تغییرات دمایی مستقیما به ویژگی جذب آب آن بستگی دارد. اگر به دنبال کف‌پوشی هستید که هم بادوام باشد، هم نگهداری آسانی داشته باشد، در ادامه با ما همراه باشید تا با جزئیات فنی و کاربردی جذب آب در سرامیک‌ها، تفاوت انواع و استانداردهای جهانی آن آشنا شوید.
جذب آب در سرامیک به چه معناست و چرا اهمیت دارد؟
جذب آب در سرامیک یکی از ویژگی‌های فیزیکی مهم آن است که به درصد آبی اشاره دارد که بدنه سرامیک پس از غوطه ور شدن در آب، به خود جذب می‌کند. این ویژگی تحت تاثیر عواملی مانند نوع خاک، درجه پخت، تخلخل بدنه و تراکم ساختار سرامیک قرار دارد. سرامیک‌هایی که در دمای بالا و با خاک‌های مرغوب پخته می‌شوند، دارای بدنه‌ای متراکم‌تر و در نتیجه جذب آب کمتری هستند.
تعریف علمی و فنی جذب آب در سرامیکهای پرسلانی
از نظر علمی، جذب آب پایین در سرامیکهای پرسلانی نشان‌دهنده نفوذ بسیار کم آب به ساختاری متراکم و کم تخلخل است. این ویژگی ناشی از استفاده از مواد اولیه با خلوص بالا و فرآیند پخت در دمای بسیار بالا است که باعث کاهش تخلخل و بسته شدن منافذ ریز در بدنه سرامیک می‌شود. به همین دلیل، جذب آب در این سرامیک‌ها معمولا کمتر از ۰.۵ درصد وزنی است. از نظر فنی، این ساختار متراکم و بدون تخلخل مانع نفوذ رطوبت به داخل سرامیک شده و مقاومت آن را در برابر مشکلاتی مانند تغییر رنگ، پوسته شدن و کاهش کیفیت سطحی افزایش می‌دهد.
همچنین، جذب آب پایین باعث پایداری ابعادی سرامیک می‌شود؛ یعنی سرامیک در طول زمان شکل و اندازه خود را حفظ کرده و از ایجاد ترک یا تغییر در نصب جلوگیری می‌کند. در مجموع، این ویژگی‌های علمی و فنی دوام، کیفیت و عملکرد بلندمدت سرامیک پرسلانی را تضمین کرده و آن را برای استفاده در محیط‌های مرطوب و پرتردد به گزینه‌ای عالی تبدیل می‌کند.
دسته‌بندی سرامیک‌ها بر اساس درصد جذب آب
دسته‌بندی سرامیک‌ها براساس درصد جذب آب، معیار مهمی برای تعیین کاربرد و دوام آن‌هاست. جدول زیر این دسته‌بندی را نشان می‌دهد.
| دسته‌بندی سرامیک | درصد جذب آب (Water Absorption %) | توضیحات و کاربردها |
| سرامیک با جذب آب بالا (Porous Ceramic) | بیش از 7% | سرامیکهای سنتی لعاب‌دار با ساختار متخلخل، مناسب برای استفاده در محیط‌های داخلی خشک، دیوارهای داخلی و کمتر مناسب برای کف یا فضای مرطوب. |
| سرامیک با جذب آب متوسط (Semi-Vitreous Ceramic) | 3% تا 7% | سرامیک‌هایی با نفوذ پذیری متوسط، مقاومت بهتر نسبت به سرامیکهای با جذب آب بالا، قابل استفاده در فضاهای نیمه‌مرطوب و برخی کف‌ها با تردد کم. |
| سرامیک با جذب آب کم (Vitreous Ceramic) | 0.5% تا 3% | سرامیکهای متراکم‌تر، جذب آب پایین، مناسب برای کف‌های داخلی و خارجی، مکان‌هایی که مقاومت متوسط در برابر نفوذ آب لازم است. |
| سرامیک پرسلان (Porcelain Ceramic) | کمتر از 0.5% | متراکم‌ترین و کم‌نفوذترین نوع سرامیک، مقاومت بالا در برابر آب، یخزدگی و شرایط جوی، مناسب برای استفاده در کف‌های بیرونی، مناطق صنعتی و فضاهای با رطوبت بالا |
همان‌طور که مشاهده شد، هرچه درصد جذب آب سرامیک کمتر باشد، مقاومت و دوام آن در شرایط محیطی سخت‌تر افزایش می‌یابد؛ بنابراین انتخاب نوع مناسب سرامیک با توجه به میزان جذب آب، از اهمیت بالایی در پروژه‌های ساختمانی برخوردار است.
استانداردهای جهانی جذب آب (EN ISO 10545-3، ASTM)
در استانداردهای جهانی، درصد جذب آب یکی از شاخص‌های مهم کیفیت سرامیک و سنگ‌های ساختمانی است که به صورت دقیق توسط آزمایش‌های معتبر تعیین می‌شود. در ادامه به مهم‌ترین استانداردهای بین‌المللی مرتبط با اندازه‌گیری جذب آب اشاره می‌کنیم:
EN ISO 10545-3
این استاندارد اروپایی و بین‌المللی روش آزمون جذب آب در سرامیکهای صنعتی را مشخص می‌کند. بر اساس آن، نمونه سرامیک در آب غوطه‌ور شده و اختلاف وزن قبل و بعد از جذب آب محاسبه می‌شود. این استاندارد دقت بالایی دارد و برای تضمین کیفیت و دوام سرامیک‌ها به کار می‌رود.
ASTM C373
این استاندارد آمریکایی برای تعیین جذب آب در مواد سرامیکی تعریف شده است. در این روش، نمونه‌ها در دمای مشخصی خشک شده و سپس در آب سرد غوطه‌ور می‌شوند تا میزان جذب آب اندازه‌گیری شود. ASTM C373 معیار پذیرفته شده‌ای برای مقایسه محصولات در بازارهای جهانی است.
هماهنگی استانداردها با نیاز بازار
استانداردهای EN ISO 10545-3 و ASTM C373 به تولیدکنندگان و خریداران کمک می‌کند تا با معیارهای جهانی هم راستا باشند و کیفیت محصولات را به طور شفاف بسنجند، که این موضوع تاثیر مستقیم بر رضایت مشتری و افزایش طول عمر مصالح دارد. رعایت دقیق این استانداردهای جهانی در آزمایش جذب آب، کلید تضمین کیفیت، دوام و عملکرد صحیح سرامیک و سنگ‌ها در پروژه‌های ساختمانی است و به انتخاب درست مصالح بر اساس شرایط محیطی کمک شایانی می‌کند.
جدول مقایسه جذب آب سرامیک پرسلان با سایر انواع سرامیک
در جدول زیر، رایج‌ترین انواع سرامیکهای موجود در بازار از این نظر مقایسه شده‌اند:
| نوع سرامیک | درصد جذب آب (%) | تراکم ساختاری | مقاومت در برابر رطوبت / یخزدگی | سطح لغزندگی | مناسب فضای بیرونی؟ | کاربردهای رایج |
| سرامیک پرسلان (Porcelain) | < 0.5% | بسیار بالا (فشرده) | بسیار بالا | پایین (در نوع مات) | بله | کف‌سازی داخلی و خارجی، سرویس بهداشتی، نما، پارکینگ، سالن‌های تجاری |
| سرامیک ویتریوس (Vitreous) | 0.5% – 3% | بالا | بالا | متوسط | محدود | آشپزخانه، سرویس بهداشتی، فضاهای مرطوب داخل |
| سرامیک لعاب‌دار براق | 3% – 7% | متوسط | متوسط | بالا | خیر | دیوار آشپزخانه، سرویس، فضاهای تزئینی داخلی |
| سرامیک لعاب‌دار مات | 3% – 6% | متوسط | بالا | پایین | بله (در نوع ضد لغزش) | کف‌سازی منازل، راهروها، سالن‌ها |
| کاشی طرح چوب (Wood-look) | < 1% (در پایه پرسلان) | بالا | بالا | پایین | بله | نشیمن، لابی، ویلا، کف با ظاهر گرم |
| سرامیک اسلب بزرگ (Large-format) | < 0.5% (پایه پرسلان) | بسیار بالا | بسیار بالا | پایین | بله | سالن‌های بزرگ، لابی هتل، دیوار خاص، آشپزخانه‌های مدرن |
| کاشی موزاییکی شیشه‌ای (Glass Mosaic) | تقریباً صفر | بسیار بالا (غیر جاذب) | بالا | بالا | بله | استخر، سونا، جکوزی، آشپزخانه لوکس، فضاهای دائم مرطوب |
| سرامیک متخلخل (Non-Vitreous) | > 7% | پایین | بسیار پایین | بالا | خیر | دیوار خشک داخلی، دکوراتیو، پشت کابینت |
| تراکوتا (Terracotta) | 6% تا 15% | پایین تا متوسط | پایین | متوسط | خیر | دکور داخلی روستایی، طراحی سنتی، فضاهای خشک |
| سرامیک کف صنعتی (Technical Porcelain) | < 0.1% | بسیار بسیار بالا | بسیار بالا | پایین | بله | کارخانه‌ها، پارکینگ سنگین، انبارهای صنعتی، رمپ‌ها، کارگاه‌ها |
همان‌طور که مشاهده می‌شود، سرامیک پرسلان و مدل‌های فنی مشابه، عملکرد بالایی در برابر رطوبت و فشار دارند، در حالی که گزینه‌هایی مانند تراکوتا یا سرامیک متخلخل بیشتر جنبه تزیینی دارند. انتخاب درست سرامیک متناسب با شرایط محیطی، دوام و زیبایی پروژه را تضمین می‌کند.
تاثیر جذب آب پایین در مقاومت در برابر یخ زدگی و رطوبت
در انتخاب مصالح سرامیکی برای فضاهای بیرونی یا مرطوب، یکی از عوامل تعیین‌کننده، درصد جذب آب است سرامیک‌هایی با جذب آب پایین، عملکرد بسیار بهتری در برابر رطوبت و یخزدگی دارند. در ادامه، به تاثیر این ویژگی مهم در پایداری و دوام پوشش‌های ساختمانی اشاره می‌کنم:
جلوگیری از ترک‌خوردگی در سرمای شدید
زمانی که آب به بافت سرامیکهای متخلخل نفوذ می‌کند و در اثر یخزدگی منبسط می‌شود، باعث ترک و شکستگی می‌شود.
سرامیک‌هایی با جذب آب پایین، عملا امکان نفوذ آب را از بین می‌برند و در نتیجه در برابر سرمای ناگهانی بسیار مقاوم هستند.
افزایش مقاومت در برابر رطوبت‌های دائمی
سرامیک پرسلان برای استخر، حمام یا تراس که به‌طور مداوم در معرض آب هستند، بهترین سرامیک با حداقل جذب آب هستند. این ویژگی از پوسته شدن، تغییر رنگ یا قارچ زدگی جلوگیری می‌کند.
کاهش هزینه‌های نگهداری و تعویض
مصالح با جذب آب بالا معمولا زودتر آسیب می‌بینند و نیاز به تعمیر یا تعویض دارند. در مقابل، سرامیک‌هایی با جذب آب پایین عمر بالاتری دارند و هزینه‌های جانبی ساختمان را کاهش می‌دهند.
پایداری در برابر سیکل‌های یخ و ذوب
در مناطقی با زمستان‌های متناوب، جذب آب پایین باعث می‌شود سرامیک در برابر تغییرات دمایی مکرر مقاومت بالاتری از خود نشان دهد و ساختار آن تضعیف نشود.
حفظ ظاهر و رنگ سرامیک در بلندمدت
جذب آب می‌تواند باعث تغییر رنگ، لک و افت کیفیت ظاهری سرامیک شود. محصولاتی با جذب آب پایین، در شرایط آب و هوایی مختلف ظاهر اولیه خود را حفظ میکنند.
ارتباط جذب آب با طول عمر و دوام کف پوش
برای درک بهتر تاثیر میزان جذب آب سرامیک‌ها بر دوام و طول عمر کف‌پوش، جدول زیر خلاصه‌ای از ارتباط دقیق این دو عامل را نمایش می‌دهد.
| درصد جذب آب سرامیک (%) | تاثیر بر دوام کف‌پوش | تاثیر بر طول عمر کف‌پوش |
| کمتر از 0.1% | مقاومت عالی در برابر نفوذ رطوبت، یخزدگی، سایش و فشار بالا | افزایش بسیار زیاد طول عمر؛ مناسب محیط‌های صنعتی و پرتردد |
| 0.1% تا 0.5% | مقاومت بسیار بالا در برابر رطوبت و تغییرات دمایی | طول عمر طولانی و عملکرد پایدار حتی در شرایط آب و هوایی سخت |
| 0.5% تا 3% | مقاومت خوب در برابر رطوبت و یخزدگی، مناسب فضاهای داخلی و نیمه‌بیرونی | عمر مفید متوسط تا طولانی با نگهداری مناسب |
| 3% تا 7% | نفوذ رطوبت بیشتر؛ احتمال آسیب سطحی مثل ترک‌های ریز و پوسته‌شدن | طول عمر کاهش یافته و نیاز به تعمیرات دوره‌ای بیشتر |
| 7% تا 10% | مقاومت پایین در برابر رطوبت و فشارهای مکانیکی | طول عمر کوتاه، مناسب فضاهای کم‌رفت و آمد و خشک |
| بیشتر از 10% | جذب آب بالا باعث ضعف ساختاری، حساسیت به یخزدگی و خوردگی | طول عمر بسیار کوتاه؛ آسیب‌پذیری سریع و نیاز به تعویض زودهنگام |
کاهش جذب آب باعث افزایش چشمگیر مقاومت و ماندگاری کف‌پوش می‌شود و انتخاب صحیح درصد جذب آب، راه دوام طولانی‌مدت پروژه‌های ساختمانی است.
تست جذب آب سرامیک بر اساس استانداردهای بین المللی
این آزمایش برای اندازه گیری میزان جذب آب در سرامیک ها انجام می شود. نتایج این تست به ما کمک می کند تا کیفیت، تراکم و مقاومت سرامیک را در برابر رطوبت و یخ زدگی ارزیابی کنیم.
روش انجام آزمایش به صورت مرحله به مرحله
در این بخش بصورت مرحله به مرحله روش تست جذب آب سرامیک را به شما خواهیم آموخت:
- نمونه برداری: ابتدا نمونه های سالم و بدون ترک از محصول انتخاب می کنیم. معمولا ابعاد نمونه ها حدود 5 در 5 سانتی متر در نظر گرفته می شود.
- خشک کردن نمونه ها: نمونه ها را در دمای 110 درجه سانتی گراد (با تلورانس مثبت و منفی 5 درجه) در آون قرار می دهیم تا کاملا خشک شوند و به وزن ثابت برسند. وزن خشک نمونه ها را ثبت می کنیم.
- مرحله اشباع سازی: نمونه های خشک شده را به مدت 24 ساعت در آب مقطر قرار می دهیم. سپس آنها را به مدت 5 ساعت در آب جوش (100 درجه سانتی گراد) می گذاریم تا کاملا اشباع شوند.
- وزن گیری نهایی: پس از سرد شدن نمونه ها در دمای محیط، آنها را با دستمال بدون پرز خشک می کنیم و وزن مرطوب نمونه ها را اندازه می گیریم.
- محاسبه درصد جذب آب: برای محاسبه درصد جذب آب، وزن خشک نمونه را از وزن مرطوب آن کم می کنیم، سپس نتیجه را بر وزن خشک تقسیم و در 100 ضرب می کنیم.
طبقه بندی نتایج آزمایش
| گروه سرامیک | میزان جذب آب | کاربرد |
| پرسلان (AI) | کمتر از 0.5 درصد | کف‌پوش فضای باز، حمام، مناطق صنعتی و پرتردد |
| AIIa | بین 0.5 تا 3 درصد | کف و دیوار محیط‌های مسکونی و اداری |
| AIIb | بین 3 تا 6 درصد | دیوارپوش فضاهای داخلی با رطوبت کم |
| AIII | بیشتر از 6 درصد | مصارف تزئینی در محیط‌های خشک (غیرقابل استفاده در مکان‌های مرطوب) |
نکات مهم در انجام آزمایش
- کنترل دقیق دمای آب در تمام مراحل آزمایش ضروری است
- زمان جوشش نمونه ها باید دقیقا رعایت شود
- خشک کردن نمونه ها باید با دقت و بدون اعمال فشار انجام شود
- خطاهای انسانی می تواند بر نتایج تأثیر بگذارد
کاربرد سرامیکهای با جذب آب پایین در محیط‌های خاص
در محیط‌هایی که دائما در معرض رطوبت، تغییرات دمایی و فشار قرار دارند، استفاده از سرامیکهای با جذب آب پایین اهمیت بالایی دارد. در ادامه به کاربردهای اساسی این نوع سرامیک‌ها در فضاهای خاص مانند حمام و فضای باز اشاره می‌کنیم:
حمام و سرویس‌های بهداشتی
سرامیکهای پرسلان با جذب آب کمتر از ۰.۵٪ انتخابی عالی برای حمام هستند، زیرا در برابر نفوذ رطوبت، لکه‌پذیری و رشد قارچ مقاومت بالایی دارند و طول عمر کف‌پوش را افزایش می‌دهند.
محوطه‌سازی و فضای باز (Outdoor)
در فضاهای بیرونی مانند حیاط، تراس، پیاده‌رو و پارکینگ، سرامیکهای با جذب آب بسیار پایین، از یخزدگی، ترک‌خوردگی و لایه‌لایه شدن جلوگیری میکنند و مقاومت فصلی بالایی ارائه می‌دهند.
استخر و سونا
استفاده از کاشی‌های غیر جاذب مانند موزاییک شیشه‌ای یا پرسلان لعاب‌دار باعث می‌شود آب به زیر سطح نفوذ نکند و پوشش کف یا دیوار دچار تخریب زودهنگام نشود.
آشپزخانه‌های صنعتی یا خانگی پرتردد
در این فضاها که شست‌وشو مکرر و ریخت و پاش مایعات رایج است، جذب آب پایین باعث حفظ ظاهر سرامیک، کاهش خطر لغزندگی و افزایش دوام عملکردی سطح می‌شود.
نما و دیوارهای خارجی ساختمان
سرامیکهای فشرده با جذب پایین در نما باعث جلوگیری از پوسته‌شدن و تغییر رنگ در برابر باران، نور خورشید و سرمای زمستان می‌شوند و پایداری سازه‌ای بالایی دارند.
نکاتی برای انتخاب سرامیک پرسلان با جذب آب مناسب
برای انتخاب سرامیک پرسلان، خصوصا با درنظر گرفتن جذب آب مناسب، توجه به چند نکته مهم ضروری است. در ادامه، مواردی را معرفی می‌کنم که به انتخاب بهتر و ماندگارتر شما در پروژه‌های ساختمانی کمک می‌کند:
بررسی میزان جذب آب طبق استاندارد
سرامیکهای پرسلان با جذب آب کمتر از ۰.۵٪ طبق استاندارد EN ISO 10545-3 یا ASTM C373 تایید می‌شوند. این مقدار پایین، نشان‌دهنده تراکم بالا و مناسب بودن برای محیط‌های مرطوب یا در معرض یخزدگی است.
تناسب با شرایط محیطی نصب
اگر پروژه شما در فضای بیرونی یا نواحی مرطوب مانند حمام، سرویس یا تراس اجرا می‌شود، پرسلان‌های کم جذب بهترین گزینه هستند؛ زیرا در برابر تغییرات دما و نفوذ رطوبت مقاوم‌اند.
انتخاب برندهای معتبر با مشخصات فنی شفاف
برندهای شناخته‌شده معمولا مشخصات فنی دقیق ازجمله درصد جذب آب را روی بسته‌بندی یا کاتالوگ ارائه می‌دهند. این شفافیت در انتخاب درست نقش بسزایی دارد.
بررسی سطح و نوع لعاب سرامیک
نوع سطح و لعاب رویه پرسلان نیز در مقاومت در برابر نفوذ آب و لکه موثر است. سطح مات و ضد لغزش برای فضاهای بیرونی و مرطوب ارجحیت دارد.
توجه به نوع نصب و بندکشی مناسب
حتی بهترین سرامیک نیز اگر به درستی نصب نشود، عملکرد مطلوبی نخواهد داشت. استفاده از چسب‌های مناسب و بند کشی مقاوم به رطوبت، دوام پوشش را تضمین می‌کند.
آنچه که از مقاله جذب آب در سرامیک آموختیم:
جذب آب پایین یکی از مهم‌ترین شاخص‌های فنی در انتخاب سرامیک کف، مخصوصا در فضاهای مرطوب و پرتردد است. سرامیکهای پرسلان با جذب کمتر از ۰.۵٪، به‌دلیل ساختار متراکم و مقاوم، در برابر یخزدگی، نفوذ رطوبت، تغییر رنگ و ترک خوردگی عملکرد بسیار بالایی دارند. رعایت استانداردهای جهانی مانند EN ISO 10545-3 و انتخاب برندهای معتبر، کیفیت و دوام پروژه را تضمین می‌کند. در محیط‌هایی مثل حمام، تراس، پارکینگ یا آشپزخانه صنعتی، استفاده از پرسلان کم جذب، یک انتخاب کاربردی و ماندگار است. در نهایت، انتخاب صحیح با توجه به جذب آب، باعث صرفه جویی در هزینه‌های نگهداری و افزایش طول عمر کف‌پوش خواهد شد.
سوالات متداول
در این بخش به سوالات پر تکرار شما پاسخ خواهیم داد:
جذب آب سرامیک خاک سفید چقدر است؟
جذب آب سرامیک خاک سفید بین 0.5٪ تا 3٪ است.
جذب آب سرامیک خاک قرمز چقدر است؟
جذب آب سرامیک خاک قرمز بین 3٪ تا 15٪ است.
فرمول جذب آب سرامیک چیست؟
جذب آب (درصد) = (وزن پس از غوطهوری − وزن خشک) ÷ وزن خشک × 100
گروه جذب آب سرامیک bella
برند Bella (بلا) که تولیدکننده سرامیک و کاشی است، معمولا محصولاتش در دستههای مختلفی از نظر میزان جذب آب قرار میگیرند که بسته به نوع محصول (دیوار، کف، پرسلان یا معمولی) متفاوت است. با این حال، به طور کلی سرامیکهای پرسلان برند Bella در گروه BIa قرار میگیرند که جذب آب آنها کمتر از 0.5 درصد است و بسیار مقاوم در برابر رطوبت و یخزدگی هستند.
علامت جذب آب سرامیک چیست؟
علامت جذب آب یک قطره آب که معمولا دارای خطوطی روی آن است. هر چه تعداد خطوط یا قطرات بیشتر باشد، میزان جذب آب بالاتر است. گاهی هم یک قطره آب خط خورده به معنی جذب آب بسیار کم (پرسلان) است. برخی بستهها مستقیما میزان جذب آب را با درصد (%) درج میکنند یا به استانداردهایی مثل EN 14411 یا ISO 13006 اشاره دارند که در آنها جذب آب تعریف شده است.
ثبت امتیاز مطلب
امتیازه خود به این مطلب را ثبت کنید
